Nöbetçi Eczaneler
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) ile bir bulgur fabrikasının ortaklaşa yürüttüğü proje kapsamında ıslah edilen Ahmet buğdayı, deneme çalışmaları çerçevesinde ikinci kez ekildi.
Lezzetli ve kaliteli bulgur üretimi için Karaman’da çiftçilerin uzun yıllar boyunca tercih ettiği yerel buğday çeşidi olan Ahmet buğdayı, yüzyıllardır bölgede ekilip biçiliyordu. Ancak, çiftçilerin daha fazla ürün veren sertifikalı buğday çeşitlerine yönelmesiyle bu buğday türü neredeyse ekilmez hale geldi.
Merkeze bağlı Taşkale köyündeki tahıl ambarlarında, bir sonraki ekim dönemine kadar nem ve güneşten korunan bu yerel çeşidin tohumlarına ulaşmak zorlaşınca, Duru Bulgur ve KMÜ 2018 yılında iş birliği yaparak ata tohumu yerli buğdayın genetik kalitesini koruma ve gelecek nesillere aktarma hedefiyle bir proje başlattı.
Proje kapsamında Ahmet buğdayından seralarda hızlı ıslah yöntemiyle iki yılda yeni çeşitler elde edildi.
“Bazı Çiftçilerimiz Yüksek Verim Aldı”
KMÜ Rektör Yardımcısı ve Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nevzat Aydın, Türkiye’nin buğday genetik mirası açısından dünyanın en güçlü ülkelerinden biri olduğuna dikkat çekti.
2018 yılında Duru Bulgur ile başlattıkları projede Ahmet buğdayının ıslahı için hızlı ıslah yöntemi kullandıklarını belirten Aydın, şu açıklamalarda bulundu:
“Tohum geliştirme çalışmalarını çok kısa bir sürede hızlı ıslah yöntemiyle başardık. Ata tohumu Ahmet buğdayını hem koruma altına almak hem de mirasını gelecek nesillere aktarmak istedik. Laboratuvar ve üniversite şartlarında iki yıl içinde çalışmalarımızı tamamladık. Ardından arazi çalışmalarına başladık. Geliştirdiğimiz tohumlar için üretim izni aldık. 2025 yılında tescil denemelerimizin sonuçları belli olacak. Bu süreçte çiftçiler tarafından tarla testleri ve denemeler yapıldı.”
Proje kapsamında yaklaşık 100 ton Ahmet buğdayı bulgur üretiminde kullanıldı. Aydın, tohumların bulgur aşamasında güzel koktuğunu ve kullanıcı geri dönüşlerinin olumlu olduğunu ifade etti.
Aydın, ata tohumunun kuraklık koşullarına uygun bir bitki olduğunu vurguladı ve şöyle devam etti:
“Ata tohumu Ahmet buğdayının genetik mirasının gelecek nesillere aktarılması ve topraklarımızla yeniden buluşması büyük önem taşıyor. İki yıllık süreçte önder çiftçilerimizi tohumlarla buluşturduk. Yaklaşık 200 dekarlık alanda denemeler gerçekleştirdik. Bu yıl 20 ton civarında sertifikalı tohumluklar önder çiftçilere dağıtıldı ve ekildi. Fabrikada bulgur testleri gerçekleştirildi. Katma değerli ürünler üreterek gıda sektörüne önemli katkılar sağlamayı hedefliyoruz. Bazı çiftçilerimiz yüksek verim aldı.”
“Küresel Isınmanın Etkisi Büyük Oldu”
Duru Bulgur Yöneticisi Emin Duru, buğday tohumlarının ekimde toprakla buluşması gerektiğini ancak iklim değişikliği nedeniyle ekim döneminin kasım ayına sarktığını belirtti.
Ahmet buğdayının dış kepeği ve karın yarığının az, buğdayın ise topak yapıda olduğunu ifade eden Duru, şu bilgileri paylaştı:
“Buğday yüzyıllar önce ekilen bir türdür. Halk arasında ’45 günlük buğday’ olarak da bilinir. Mart ayında ekilse bile yetişebilir. Küresel ısınma buğday üretimini olumsuz etkiledi. Daha kısa sürelerde soğukluk ihtiyacı az olan buğdayların daha yararlı olacağını düşünüyoruz. Küresel ısınma ve kuraklık tartışmalarının yoğunlaştığı bu dönemde Ahmet buğdayının faydalı olacağına inanıyoruz. Daha az su kullanarak geleceğe daha iyi bir miras bırakabiliriz.”
Karaman’ın Burunoba köyünde çiftçilik yapan Faruk Akdoğan, iki yıldır Ahmet buğdayı ektiğini, dekardan 800 kilogram ürün aldığını ve Ahmet buğdayının diğer türlere göre daha yüksek fiyatla alıcı bulduğunu belirtti.
